EtnoPolska 2021

Stowarzyszenie na rzecz dzieci i młodzieży uzdolnionej „ART – Talent” wraz z partnerami bierze udział w realizacji projektu „EtnoPolska 2021 – Zatopieni w Tradycji Krajny”. Pracę nad działaniami rozpoczęto od maja bieżącego roku a jej uroczyste podsumowanie odbędzie się na Gali Krajeńskiej 25 września 2021r. Lokalne dziedzictwo kulturowe to jedna z osi priorytetowych „Partnerstwa dla rozwoju Krajny” utworzonego w ramach pilotażowego programu realizowanego z udziałem Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej przez samorządy reprezentujące odbiorców niniejszego projektu. Dorobek Krajny ma stać się podstawą rozwoju społeczności Północnej Wielkopolski.

Na przestrzeni wieków Powiat Pilski stał się swoistym konglomeratem narodowościowym i kulturowym. Ziemie te znalazły się pod zaborem pruskim w 1772 r. i pozostawały w nim do 1 sierpnia 1919 r., a miasto Piła i tereny obecnej Gminy Szydłowo aż do 1945 r. Po II wojnie światowej, w wyniku zmiany sytuacji geopolitycznej Piła, Szydłowo i okoliczne miejscowości powróciły do Macierzy, co wiązało się ze znaczną wymianą ludności. Niemców, którzy objęli te ziemie w wyniku trwającej przez cały wiek XIX germanizacji, zastąpili Polacy z centralnej Polski i z dawnych województw (wileńskie, nowogródzkie, stanisławowskie, lwowskie i wołyńskie), które Polska utraciła na rzecz ZSRR. W związku z tymi zmianami, na terenie Północnej Wielkopolski (historycznej Krajny), budowanie lokalnej społeczności było procesem długotrwałym i często dość skomplikowanym. Celem realizowanego projektu jest zatem stworzenie warunków dla wzmacniania lokalnej tożsamości kulturowej w Powiecie Pilskim poprzez działania na rzecz trwałości tradycji oraz ich twórcze wykorzystanie. Ponadto działania mają się przyczynić do wzmacniania tożsamości i świadomości regionalnej oraz wzmacniania poczucia wspólnoty mieszkańców powiatu w oparciu o lokalne tradycje.

Do osiągnięcia tych celów przyczynią się zaplanowane przedsięwzięcia, które wzajemnie się przeplatają i uzupełniają, dając miejscowej społeczności możliwość uczestnictwa w różnorodnych wydarzeniach, przybliżających lokalną kulturę i dziedzictwo oraz budowanie własnej tożsamości powiązanej z Krajną. Zmierzając do realizacji powyższych założeń zaplanowano m.in.:

warsztaty literackie z użyciem elementów gwary krajeńskiej (z wydrukiem pokłosia),
warsztaty rękodzielnicze "Haft krajeński",
warsztaty taneczno-wokalne z opiekunem artystycznym krajeńskiego zespołu ludowego,
warsztaty ceramiczne (podstawy wzoru krajeńskiego),
warsztaty artystyczne z wykorzystaniem symboli Krajny,
warsztaty kulinarne (regionalne krajeńskie potrawy),
wystawę fotograficzną "Piękno tradycji" dokumentującą proces twórczy artystów zaangażowanych w projekt (z uwypukleniem powstających motywów krajeńskich),
tradycje krajeńskie w plenerze - muzyka, taniec, śpiew, symbole i tradycje krajeńskie,
"Krajna dla najmłodszych" - warsztaty artystyczne z wykorzystaniem wzorów i motywów krajeńskich,
wydanie publikacji pisanych gwarą krajeńską (w tym dokumentujących zwyczaje, obyczaje, tradycje i życie codzienne dawnych mieszkańców Krajny)

Większość planowanych wydarzeń będzie miała charakter międzypokoleniowy ich odbiorcami będą zarówno dzieci, młodzież i dorośli. Zakłada się również udział osób niepełnosprawnych oraz seniorów.

Projekt oraz wszystkie jego elementy zostały objęte honorowym patronatem Starosty Pilskiego Eligiusza Komarowskiego. Patronat pozwoli na rozszerzenie działań promocyjnych związanych z rozpowszechnianiem informacji o zaplanowanych przedsięwzięciach. Patronat nad wydarzeniami zawartymi we wniosku zadeklarowały również Tygodnik Nowy i Głos Wielkopolski. Bieżące informacje o wydarzeniach projektowych skierowane będą również do pozostałych mediów lokalnych i regionalnych (innych gazet, rozgłośni radiowych i stacji telewizyjnych).

Nazwa programu: EtnoPolska 2021

Nazwa zadania: „Zatopieni w tradycji Krajny”

Instytucja zarządzająca programem: Narodowe Centrum Kultury

Okres realizacji: 09.07 – 15.10.2021r.

Całkowity koszt realizacji zadania: 52 117,00 zł

Wysokość dofinansowania NCK: 49 000,00 zł

Partnerzy projektu:

Młodzieżowy Dom Kultury „ISKRA” w Pile
Gminny Ośrodek Kultury w Białośliwiu
Koło Gospodyń Wiejskich w Wolsku

„I choć niektórych gwara w oczy kole/ ja gwarą krajniacką godoć najwolę” – w tej jakże trafnej fraszce autorstwa Dominiki Liszkiewicz – uzdolnionej poetycko licealistki z Piły, przegląda się jak w lustrze przesłanie wielowątkowego i zarazem międzypokoleniowego projektu „Zatopieni w tradycji Krajny” w ramach programu Narodowego Centrum Kultury „EtnoPolska – 2021” , który Stowarzyszenie na rzecz dzieci i młodzieży „ART – Talent” zrealizowało wspólnie z Młodzieżowym Domem Kultury „ISKRA” w Pile, Gminnym Ośrodkiem Kultury w Białośliwiu i Kołem Gospodyń Wiejskich w Wolsku.

Skąd Krajna w Pile, w Białośliwiu, Wolsku, Łobżenicy? Odpowiedź jakby nasuwa się sama. Krajna to obszar pograniczny między Wielkopolską i Kaszubami, zaliczany bądź do Wielkopolski Północnej, bądź do Pomorza. Stąd właśnie projekt „Zatopieni w tradycji Krajny”, „zrodzony z potrzeby utrwalenia elementów zanikającej kultury i tradycji krajeńskiej wśród mieszkańców północnej Wielkopolski” (historycznej Krajny) – wyjaśnia dyrektor MDK „ISKRA” Ariana Latzke w książeczce „Wionyszki z modrokow”.

Zwieńczeniem kilkumiesięcznych działań artystycznych w ramach tego projektu, którym patronował Starosta Pilski Eligiusz Komarowski, stała się Gala Krajeńska, która odbyła się w MDK „ISKRA” 9 października br. To była impreza pełna wrażeń – interdyscyplinarne widowisko muzyczno – taneczne, i literackie, z wystawą haftu krajeńskiego, ceramiki krajeńskiej, fotografii. Licznie przybyła na uroczystość publiczność owacyjnie przyjmowała barwne popisy uczestników warsztatów tanecznych, muzycznych, a nawet… śpiewała piosenki w gwarze krajeńskiej razem z zespołem „Krajniacy” z Wielkiego Buczka. Na scenie snuły się także ciekawe opowieści o gwarze krajeńskiej, o strojach krajeńskich i … kulinariach. Panie z Koła Gospodyń Wiejskich z Wolska przygotowały smakowitą tradycyjną ucztę krajeńską dla uczestników gali, na której nie zabrakło bigosu z domowym chlebem. Były też wspólne pamiątkowe zdjęcia na tle ciekawej scenografii w klimatach krajeńskich.

Wydarzeniem były też dwie książeczki będące pokłosiem warsztatów literackich. Jedna z nich to „Wionyszki z modroków” (Wianeczki z chabrów), zawierająca wiersze i fraszki – także w tradycji Krajny zatopione: „gwary, która nie tylko wzbogaca naszą wiedzę o przeszłości – cytuję słowa Ariany Latzke z tej książeczki – ale też przypomina o naszych korzeniach i uwrażliwia nas na różnorodność naszego jakże bogatego języka ojczystego”. Druga to „Opowiedz mi, busiu” autorstwa Jowity Kęcińskiej – Kaczmarek, z wierszami i scenariuszami obrzędów ludowych w gwarze krajeńskiej, które mogą trafić na każdą scenę.

„Haft krajeński, gwara, zwyczaje, obyczaje, podania i legendy, opowiastki! Jakie to wszystko okazało się ciekawe, ważne, jak otworzyło wielu uczestników projektu na wiedzę o swej najbliższej małej ojczyźnie” – z zachwytem podsumowuje projekt „Zatopieni w tradycji Krajny” profesor Jowita Kęcińska – Kaczmarek – wybitna językoznawczyni, regionalistka, która od wielu lat z wielką pasją pielęgnuje tradycje i gwarę Krajny.

Dorobek projektu „Zatopieni w tradycji Krajny” jest ogromny. To małe i duże artystyczne dzieła, m.in. torby eko z wzorem krajeńskim tworzone przez dzieci, młodzież i dorosłych na warsztatach artystycznych w Pile i Białośliwiu, gdzie także powstawały cudeńka z ceramiki, to również haftowane serwetki i obrusy, wiersze i fraszki, piosenki i tańce krajeńskie…

A przede wszystkim wiedza, bo jak czytamy w „Wionyszkach z modroków”: „Wielkie to i ważne dla nas, mieszkających na tej ziemi, uświadomić sobie, skąd jesteśmy, jakiż to nasz ród! Bo przecież stamtąd, z tej tradycji, z historii, która tę tradycję tworzy, pochodzimy…”.

Galeria Gala Krajeńska

Stowarzyszenie na rzecz dzieci i młodzieży „ART – Talent” wspólnie z Młodzieżowym Domem Kultury „ISKRA” w Pile, Gminnym Ośrodkiem Kultury w Białośliwiu i Kołem Gospodyń Wiejskich w Wolsku zrealizowało wielowątkowy i zarazem międzypokoleniowy projekt „Zatopieni w tradycji Krajny” w ramach programu Narodowego Centrum Kultury „EtnoPolska – 2021”.

Zwieńczeniem kilkumiesięcznych działań artystycznych w ramach tego projektu, „zrodzonego z potrzeby utrwalenia elementów zanikającej kultury i tradycji krajeńskiej wśród mieszkańców północnej Wielkopolski” (historycznej Krajny), którym patronował Starosta Pilski Eligiusz Komarowski, były m.in. dwie pięknie wydane książeczki będące pokłosiem warsztatów literackich. To publikacja pt. „Wionyszki z modroków” (Wianeczki z chabrów), zawierająca wiersze i fraszki – także w tradycji Krajny zatopione: „gwary, która nie tylko wzbogaca naszą wiedzę o przeszłości, ale też przypomina o naszych korzeniach i uwrażliwia nas na różnorodność naszego jakże bogatego języka ojczystego”. Druga książeczka to „Opowiedz mi, busiu” autorstwa Jowity Kęcińskiej – Kaczmarek, z wierszami i scenariuszami obrzędów ludowych w gwarze krajeńskiej, które mogą trafić na każdą scenę.

Książeczka „Wionyszki z modroków” ukazała się w nakładzie 150 egzemplarzy, a książka „Opowiedz mi, busiu” – w nakładzie 450 egzemplarzy. Obie publikacje zostały wydane we wrześniu 2021 r.

Dorobek projektu „Zatopieni w tradycji Krajny” jest ogromny. To małe i duże artystyczne dzieła, m.in. torby eko z wzorem krajeńskim tworzone przez dzieci, młodzież i dorosłych na warsztatach artystycznych w Pile i Białośliwu, gdzie także powstawały cudeńka z ceramiki, to również haftowane serwetki i obrusy, wiersze i fraszki, gwara, zwyczaje, obyczaje, podania i legendy, opowiastki, piosenki i tańce krajeńskie…

Wionyszki z modroków

Wionyszki z modroków okładka

Opowiedz mi Busiu

Opowiedz mi Busiu okładka

Gala Krajeńska 9 października 2021r.

Film podsumowujący

Pokłosie literackie projektu „EtnoPolska 2021 – Zatopieni w tradycji Krajny”

Krajna dla najmłodszych na Wysockim Festiwalu Rękodzielnictwa, Smaku i Kapel Biesiadnych

Warsztaty artystyczne dla najmłodszych “EtnoPolska 2021- Zatopieni w tradycji Krajny” w ramach wydarzenia Eko – Meeting Powiatu Pilskiego

Wieczór w stylu Krajeńskim – relacja

Wieczór w stylu Krajeńskim 08.08.2021r.

Warsztaty literackie i rękodzielnicze „Zatopieni w Tradycji Krajny” 9-10 lipca 2021r.

Warsztaty literackie i rękodzielnicze 9-10 lipca 2021r.

Warsztaty ceramiczne 9/16 lipca 2021r.